اخرین ویرایش در 14 مهر, 1404 توسط سردبیر
دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان خودرو وضعیت عرضه و قیمت مواد اولیه در زنجیره تولید قطعات را نگرانکننده توصیف کرد و گفت قیمتهایی که در بازار داخلی و بورس کالا اعلام میشود غالباً همرده یا بالاتر از نرخ جهانی است، وضعیتی که همراه با فشار تورم و بحران نقدینگی تولید را در آستانه اختلال جدی قرار داده است.
سازوکار عرضه و پیامدهای عملی
آرش محبینژاد توضیح داد مواد اولیه وارداتی تابع نوسانات ارزی و سیاستهای تخصیص ارز است و تولید داخل نیز تحت تأثیر هزینهها و تورم قرار دارد. او تأکید کرد عرضه داخلی اغلب در بورس کالا صورت میگیرد و براساس قیمتهای پایه منطبق با فوب خلیج فارس قیمتگذاری میشود؛ در نتیجه حتی مواد تولید داخل به تولیدکننده داخلی با نرخ جهانی ارائه میشود. همزمان فروش نقدی و عدم پذیرش معاملات مدتدار از سوی تولیدکنندگان مواد اولیه، فشار تقاضای نقدینگی را روی قطعهسازان تشدید کرده است.

نقاط حساس بحران
- کمبود نقدینگی: مطالبات معوق زنجیره تأمین از خودروسازان به مرزهای بسیار بالایی رسیده و فشار بازپرداخت و سرمایه در گردش قطعهسازان را کاهش داده است.
- قیمتگذاری دستوری و زیان انباشته: زیان انباشته خودروسازان و قیمتگذاری دستوری طولانیمدت باعث کاهش تیراژ تولید، افزایش بدهیها و رشد نارضایتی مشتریان و کارکنان شده است.
راهکارهای کوتاهمدت و میانمدت پیشنهادی
برای جلوگیری از افت تولید و تثبیت زنجیره تامین، اقدامهای عملی زیر میتواند مؤثر باشد:
- استفاده از ابزارهای تأمین مالی زنجیرهای و اوراق گام تا امکان فروش مواد اولیه و تخصیص ارز به شیوهای غیرنقدی فراهم شود و فشار بر نقدینگی تولیدکننده کاهش یابد.
- بازنگری سازوکار قیمتگذاری عرضه در بورس کالا با هدف تفکیک قیمت داخلی از قیمت محاسبهشده صرفاً براساس فوب و در نظر گرفتن هزینههای واقعی تولید داخل و منافع تولیدکننده داخلی.
اثرات اجتماعی و چشمانداز
اگر نقدینگی و سازوکارهای تأمین منابع بهسرعت اصلاح نشود، کاهش محسوس تیراژ تولید و ادامه تعدیل نیروی کار در زنجیره قطعهسازی محتمل است. این روند تبعاتی فراتر از صنعت دارد؛ شامل طولانیشدن صف انتظار مشتریان، خروج سرمایهگذاری از بورس و فشار بر اشتغال منطقهای خواهد بود. هماهنگی بین وزارتخانههای اقتصادی، بانک مرکزی، سازمان بورس و تشکلهای صنعتی برای اجرای فوری بستههایی با ابزارهای مالی و تسهیل صادرات و واردات ضروری است.
در مجموع مسئله قیمتگذاری مواد اولیه و بحران نقدینگی ترکیبی از مشکلات نهادی و کوتاهمدت بازار است که بدون اقدام هماهنگ و راهکارهای مالی نوآورانه، ریسک افت تولید و تشدید زیان انباشته در صنعت خودرو را افزایش میدهد.

من مرتضی تبسمی هستم و بیش از 26 سال هست که در دنیای خبر فعال هستم.