زنگ خطر برای والدین: کم‌خونی‌های خاموش در کودکان و عواقب پنهان آن بر سلامت و آینده فرزندان
مشهد، ایران – متخصصان اطفال تاکید می‌کنند که کم‌خونی، به ویژه نوع ناشی از فقر آهن، از شایع‌ترین معضلات سلامت در کودکان زیر دو سال محسوب می‌شود. اگر این عارضه به موقع شناسایی و درمان نشود، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری بر رشد ذهنی و جسمی کودکان بر جای گذارد. این نگرانی در مورد کم‌خونی‌های “بی‌نشانه” که تا مدت‌ها بدون علائم آشکار باقی می‌مانند، دوچندان است.
دکتر بتول احدی، متخصص کودکان در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، در این خصوص اظهار داشت: “از پایان شش ماهگی تا دو سالگی، مصرف منظم قطره آهن برای کودکان ضروری است. این امر به دلیل آن است که شیر مادر یا شیر خشک به تنهایی نمی‌تواند نیاز آهن کودک در این سن را تامین کند.” وی تاکید کرد که قطره آهن باید بر اساس دستور پزشک تجویز شود و مصرف آن در کنار رعایت نکات تغذیه‌ای، بهترین اثربخشی را خواهد داشت.
فراتر از فقر آهن: عوامل پنهان کم‌خونی
دکتر احدی همچنین به نقش برخی بیماری‌ها در ایجاد یا تشدید کم‌خونی اشاره کرد: “عفونت‌های مزمن، بیماری‌های گوارشی مانند سلیاک، عفونت‌های انگلی و حتی آلرژی‌های غذایی می‌توانند منجر به کم‌خونی شوند.” وی افزود که این نوع کم‌خونی‌ها ممکن است با نشانه‌هایی نظیر رنگ‌پریدگی، بی‌حالی، بی‌اشتهایی و در برخی موارد حتی بدون هیچ علامتی ظاهر شوند. به همین دلیل، انجام آزمایش‌های دوره‌ای خون، به ویژه در کودکان زیر پنج سال، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اهمیت تشخیص زودهنگام: عواقب پنهان کم‌خونی‌های خاموش
یکی از بزرگترین دغدغه‌ها در زمینه کم‌خونی در کودکان، “کم‌خونی‌های بی‌نشانه” است. دکتر احدی در این باره هشدار داد: “این وضعیت ممکن است تا مدت‌ها بدون علائم آشکار باقی بماند، اما در بلندمدت می‌تواند به ضعف سیستم ایمنی بدن، کاهش تمرکز، افت تحصیلی و تاخیر در رشد ذهنی کودک منجر شود.” او تاکید کرد که والدین باید به کوچک‌ترین نشانه‌های بی‌حالی مداوم، اختلال در خواب، کاهش اشتها یا هرگونه اختلال در روند رشد طبیعی فرزند خود توجه ویژه‌ای داشته باشند.
تغذیه صحیح، سپری در برابر کم‌خونی
دکتر احدی نکات کلیدی را در خصوص تغذیه مناسب برای پیشگیری از کم‌خونی بیان کرد: “پس از شش ماهگی، تنوع غذایی کودک باید با اولویت دادن به منابع غنی از آهن مانند گوشت قرمز، جگر، زرده تخم‌مرغ، حبوبات، عدس، سبزی‌های برگ‌سبز تیره و غلات غنی‌شده رعایت شود.”
وی همچنین به اهمیت مصرف ویتامین C در کنار منابع آهن اشاره کرد: “مصرف ویتامین C (مانند آب پرتقال یا گوجه‌فرنگی همراه با غذا) به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.” در مقابل، دکتر احدی تاکید کرد که مصرف چای، به ویژه بلافاصله پس از غذا، می‌تواند جذب آهن را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و باید از آن پرهیز شود.
با رعایت این نکات مهم در زمینه تغذیه و توجه به علائم احتمالی، والدین می‌توانند از بروز بسیاری از موارد کم‌خونی در کودکان پیشگیری کرده و زمینه‌های لازم برای رشد سالم و شکوفایی توانایی‌های فرزندان خود را فراهم آورند. آگاهی و اقدام به موقع، کلید سلامت کودکان و آینده روشن آن‌هاست.
