با رشد سریع قیمت طلا در بازارهای جهانی، بسیاری از بانک‌های مرکزی مسیر تازه‌ای را در پیش گرفته‌اند: خرید مستقیم از معادن داخلی. این رویکرد علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی، به حمایت از صنایع معدنی بومی کمک می‌کند و فشار کمتری بر ذخایر ارزی وارد می‌کند.
گرایش فزاینده بانک‌های مرکزی به منابع طلای داخلی
نتایج آخرین نظرسنجی شورای جهانی طلا نشان می‌دهد که از میان ۳۶ بانک مرکزی مورد بررسی، ۱۹ بانک اقدام به خرید مستقیم طلا از تولیدکنندگان داخلی کرده‌اند. همچنین چهار بانک دیگر نیز در حال بررسی این روند هستند. این آمار نسبت به سال گذشته که ۱۴ بانک چنین اقدامی داشتند، افزایش داشته است. کشورهایی مانند فیلیپین، مغولستان، غنا، زامبیا و کلمبیا اکنون در صدر این حرکت جدید قرار دارند.
«شائوکای فن»، مدیر بخش بانک‌های مرکزی در شورای جهانی طلا، اعلام کرده که این گرایش به‌ویژه در آمریکای لاتین و آفریقا محسوس‌تر است؛ جایی که بانک‌ها نه‌تنها از معادن بزرگ، بلکه از معدن‌داران کوچک نیز خرید انجام می‌دهند.
حمایت از صنعت ملی و کاهش وابستگی به ارزهای خارجی
به گفته کارشناسان، خرید طلا از منابع داخلی به بانک‌ها این امکان را می‌دهد تا با پرداخت از طریق ارز ملی، ذخایر خود را تقویت کنند بدون اینکه نیاز به جایگزینی با دیگر دارایی‌های ذخیره‌ای مثل دلار یا یورو داشته باشند.
برای نمونه، بانک مرکزی غنا توافقنامه‌ای با شرکت‌های معدنی امضا کرده تا ۲۰ درصد از تولید طلای آنان را جذب کند. تانزانیا نیز صادرکنندگان طلا را موظف کرده که بخشی از تولید خود را به بانک مرکزی ارائه دهند.
هزینه‌های کمتر، انعطاف‌پذیری بیشتر
در شرایطی که طلا در بازارهای جهانی به قیمت‌های رکوردشکن معامله می‌شود، خرید محلی مزیت قیمتی برای بانک‌های مرکزی ایجاد می‌کند. این خریدها بدون واسطه‌گری مالی صورت می‌گیرند و هزینه‌های حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی را کاهش می‌دهند.
«آدریان اش»، از شرکت بولیون ولت، معتقد است که افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی باعث شده طلا به عنوان دارایی امن، جذاب‌تر از گذشته شود. به همین دلیل، بانک‌های مرکزی کشورهای تولیدکننده، به طور طبیعی به معادن خود روی می‌آورند.
نقش حمایت اجتماعی در تصمیم‌گیری بانک‌ها
«نیکی شیلز»، تحلیلگر بازار فلزات در شرکت MKS PAMP، نیز تأکید کرده که انگیزه‌های اجتماعی، مانند حمایت از جوامع محلی و اشتغالزایی در بخش معدن، از دلایل مهم خرید داخلی بانک‌ها به شمار می‌آید. در کشورهایی که تقاضای مصرفی پایین است، این اقدام می‌تواند محرک مهمی برای پویایی اقتصادی در سطح ملی باشد.
جمع‌بندی
در شرایط ناپایدار اقتصادی و افزایش بدهی جهانی، بانک‌های مرکزی تلاش می‌کنند ابزارهای خود برای مقابله با بحران‌های مالی را تقویت کنند. سرمایه‌گذاری بر طلا از منابع داخلی، هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم استقلال مالی کشورها را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد این راهبرد در آینده نزدیک، با استقبال بیشتری مواجه شود.
