اخرین ویرایش در 22 شهریور, 1404 توسط سردبیر
سید محمد محقق داماد، از چهره‌های برجسته حوزه علمیه قم در میانه قرن چهاردهم شمسی بود. او علاوه بر مقام اجتهادی، به علت شیوه منحصربه‌فرد تدریس و تربیت شاگردانی که امروز خود از رهبران فکری حوزه‌اند، جایگاهی بی‌بدیل یافت. در این بازخوانی، با نگاهی تازه، جریان زندگی، روش آموزشی و تأثیر او بر نسل‌های بعدی را مرور می‌کنیم.
اوج‌گیری از احمدآباد تا قم
سید محمد در سال ۱۲۸۶ شمسی در احمدآباد اردکان یزد متولد شد. کودکی را زیر سایه مادربزرگ و سپس خانواده پدری گذراند؛ اما فقدان پدر در کربلا و درگذشت مادر پیش از شش‌سالگی، او را به زودترین سن با مسئولیت ساخت. عطش سیری‌ناپذیر علم، او را از مکتب‌خانه‌های محلی به مدرسه خان یزد و در نهایت به حوزه نوپای قم رهنمون شد.
حلقه اساتید و تولد «محقق داماد»
سید محمد، با حضور در حلقه درس بزرگان، از جمله آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری و آیت‌الله سید حسین بروجردی، مهارت استنباط و روش تدریس را آموخت. پس از پیوند دامادی با آیت‌الله حائری در سال ۱۳۱۳، لقب «محقق داماد» به وی داده شد؛ نشانی از شایستگی‌های علمی و قابلیت‌های پژوهشی‌اش.
لیست کوتاهی از اساتید مؤثر بر او:
- آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری
- آیت‌الله سید حسین بروجردی
راه و رسم تدریس
ویژگی‌های روش آموزشی محقق داماد عبارت بود از:
- تأکید بر تفکر مستقل و عمیق به جای یادداشت‌برداری صرف
- ارائه ساده و شیرین مفاهیم پیچیده، برای درک بهتر طلاب
ادامه درس حتی در ایامی که مأموران امنیتی برای جلوگیری از سخن‌وری او حرم را شلوغ می‌کردند، سندی بود بر ایمان به رسالت علمی.
شاگردان و استمرار اندیشه
محقق داماد، بیش از آنکه کتاب تألیف کند، مشغول تربیت طلاب بود. ثمره این تحول، پرورش نسلی شد که امروز نام‌آور حوزه‌اند.
نام‌آورترین شاگردان:
- آیت‌الله عبدالله جوادی آملی
- آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
ویژگی‌های اخلاقی و میراث ماندگار
سخت‌کوشی، ساده‌زیستی و دوری از سیاست‌ورزی، از شاخصه‌های اخلاقی او بودند. وفات در اول اسفند ۱۳۴۷، ضایعه‌ای بزرگ برای حوزه به‌حساب آمد؛ اما تجربیات آموزشی و حلقه شاگردانش، ضامن ماندگاری اندیشه و روش او تا امروز است.
من مرتضی تبسمی هستم و بیش از 26 سال هست که در دنیای خبر فعال هستم.
