اخرین ویرایش در 6 مهر, 1404 توسط سردبیر
افزایش انتظارات تورمی پس از فعال شدن برخی تحولات بین‌المللی و جهش نرخ دلار بار دیگر نشان داد بازار سرمایه آینه تحول‌های کلان اقتصادی است. در این شرایط، رشد ارزش ارز می‌تواند به‌طور موقت سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور را تقویت کند، اما برای کاهش اثر تحریم‌ها و ایجاد رشد پایدار در بورس نیازمند بازنگری در سیاست‌های اقتصادی و خروج از سیاست‌های دستوری هستیم.
چرا دلار بالا لزوماً بد نیست
وقتی نرخ ارز افزایش می‌یابد، شرکت‌هایی که بخش عمده درآمدشان به صادرات وابسته است، از محل تبدیل درآمدهای ارزی بهره‌مند می‌شوند و حاشیه سودشان بهبود می‌یابد. این مساله می‌تواند به تثبیت یا حتی مثبت شدن روند بازار سرمایه کمک کند، اما این تأثیر مشروط و کوتاه‌مدت است و برای تبدیل آن به رشد پایدار باید زیرساخت‌های حمایت از تولید و بازار سرمایه تقویت شود.
موانع ساختاری که بورس را مهار می‌کند
- قیمت‌گذاری دستوری و تعیین غیرپیوسته قیمت مواد اولیه یا محصولات، انگیزه‌های تولیدکنندگان را تضعیف و حاشیه سود شرکت‌های بورسی را کاهش می‌دهد.
- تامین مالی پرهزینه و نرخ تسهیلات بالا مانع سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها و توسعه فناوری و ظرفیت تولید می‌شود.
این موانع ریشه‌ای باعث می‌شوند حتی در شرایطی که برخی متغیرها مانند نرخ ارز به‌نفع تولیدکننده‌ها حرکت می‌کنند، اثر مثبت در بازار سرمایه محدود یا زودگذر باشد.
راهکارهای عملی برای کاهش اثر تحریم و رشد بورس
- برداشتن قیمت‌گذاری دستوری در بخش‌هایی که بازار می‌تواند قیمت‌های واقعی و رقابتی تعیین کند تا انگیزه تولید حفظ شود و حاشیه سود شرکت‌ها افزایش یابد.
- کاهش هزینه تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی از طریق تسهیلات با نرخ معقول و برنامه‌های حمایتی هدفمند که نقدینگی را به سمت تولید هدایت کند.
اجرای این دو محور باعث می‌شود تولید تقویت شده و بازار سرمایه به‌عنوان کانالی برای جذب سرمایه‌گذاری واقعی و افزایش ارزش شرکت‌ها عمل کند.
پیامدها و چشم‌انداز
حمایت از تولید داخلی و اجتناب از دخالت‌های دستوری در قیمت‌گذاری، ضمن کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد در برابر تحریم‌ها، ظرفیت بازار سرمایه را برای تبدیل رشد مقطعی به رونق پایدار افزایش می‌دهد. اگر سیاست‌گذار اقتصادی مسیر تقویت بنگاه‌ها و تسهیل تامین مالی را انتخاب کند، بورس می‌تواند نقش راهبردی خود را در جذب سرمایه و توسعه صنعتی کشور ایفا کند.
من مرتضی تبسمی هستم و بیش از 26 سال هست که در دنیای خبر فعال هستم.
